قلعه فلک و الافلاک در مرکز شهر خرم آباد و بر روی یک تپه واقع شده است، شاید برایتان جالب باشد بدانید این بنای زیبا که یکی از برترین قلعه های موجود در ایران می باشد، از دوران ساسانیان به جا مانده است و از قدیمی ترین جاذبه های گردشگری کشور به شمار می آید. در تاریخ 10 مهر سال 1348 هجری شمسی قلعه فلک و الافلاک در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید، تا پیش از این تاریخ، این قلعه باستانی کاربرد های متنوعی داشته و به سبب موقعیت مکانی بسیار مناسب و استراتژیکی که دارد همواره مورد توجه حکومت های مختلف بوده است، در ادامه می توانید لیستی از کاربرد ها مختلف قلعه فلک و الافلاک را در زمان های مختلف مشاهده نمایید. – محل نگهداری اسرای رومی | ساسانیان – مقر حکومت | دوران آل حسنویه (قرن چهارم هجری) – مقر حکومت حاکمان لرستان | از دوره صفویه تا قاجار – خزانه حکومتی حاکمان لرستان | قاجار – مرکز اداری و نظامی منطقه | در دوره قاجار – انبار مهمات | دوره پهلوی – زندان | دوره پهلوی همانطور که مشاهده می کنید، این بنا در طول تاریخ از نظر کاربری دستخوش تغییرات بسیاری شده است، همانطور که پیش تر اشاره کردیم علت این امر موقعیت مکانی استراتژیک و بسیار مناسب مجموعه می باشد.  معماری قلعه فلک و الافلاک قلعه فلک و الافلاک بر روی یک تپه 40 متری ساخته شده است و همانطور که پیش تر اشاره کردیم از نظر موقعیت مکانی یکی از بهترین قلعه های ایران به شمار می آید، علاوه بر این معماری این بنا در نوع خود منحصر به فرد است، در این مجموعه که از در حال حاضر از بخش های مختلفی تشکیل شده است، راه های مخفی مختلف، فضاهای زیر زمینی متعدد، 8 برج بلند، 2 صحن و 300 جان پناه وجود دارد که هر یک از آن ها مطابق با اصول معماری ساخته شده اند، علاوه بر این بد نیست بدانید که جای جای این قلعه زیبا با گچ بری، آجر کاری و کاشی کاری ها تزئین شده است. از دیگر مواردی که در رابطه با معماری قلعه فلک و الافلاک باید بدانید این است که این قلعه بیش از 5300 متر مربع وسعت دارد و ارتفاع بلندترین دیوار آن به 23 متر می رسد، همچنین لازم به ذکر است که شکل پلان این مجموعه یک هشت ضلعی نامنظم با الگوی مستطیلی شکل می باشد. همانطور که پیش تر اشاره کردیم، قلعه فلک و الافلاک در حال خاضر بخش های مختلفی دارد که برخی از آن ها عبارتند از برج های قلعه، حیاط اول، چاه قلعه، حمام قدیمی، حیاط دوم، موزه قلعه فلک و الافلاک و غیره، در ادامه به معرفی تعدادی از مهم ترین بخش های مجموعه می پردازیم. قلعه خرم آباد ۵۳۰۰ متر مربع وسعت دارد و ارتفاع بلندترین برج آن ۲۲.۵ متر بالاتر از تپه است. مصالحی که در ساخت قلعه از آن استفاده شده است سنگ، آجر (قرمز و بزرگ)، خشت و ملات گچ و آهک می باشد. ورودی قلعه نیز در برج جنوب غربی به عرض ۱۰ متر و ارتفاع ۳ متر ساخته شده است. در طی سال های گذشته بارها قلعه را تعمیر و مرمت کرده اند که عمده تغییرات در دوران صفویه و قاجار انجام شد. مردم بومی و برخی اسناد تاریخی می گویند تا صد سال پیش بارویی دولایه، خشتی و دوازده برجی پیرامون بنای فعلی وجود داشته که اکنون تنها دو برج از آن در شمال غربی و جنوب شرقی باقی مانده است. در قلعه دو حیاط قرار دارد که اولین آن ها توسط چهار برج احاطه شده است. دو مورد از این برج ها در شمال و شمال غربی و دو مورد دیگر در جنوب غربی و جنوب قرار گرفته اند. حیاط دوم نیز ساختاری شبیه به حیاط اول دارد. در چهار سوی آن تالارهایی بزرگ ساخته شده که به یکدیگر راه دارند. این جا همان نقطه ای است که امروزه تبدیل به موزه شده است. حمام در شمال اولین حیاط قرار دارد و چاه نیز در نزدیکی آن حفر شده است تا بتوانند آب مورد نیاز برای مصرف در حمام را به راحتی تامین کنند. تا اواخر حکومت قاجاریان از حمام استفاده می شد و آثار به جا مانده از این دوران هنوز قابل مشاهده است. چاه نیز در کنار حمام بود و در پشت یک طاق بلند حفر شده بود. چاه با استفاده از برش های صخره به سرچشمه آب گلستان راه یافته است و تا ۴۰ متری عمق زمین پیش رفته است. در زمان های قدیم آب مورد نیاز ساکنان قلعه فلک الافلاک از این چاه تامین می شد و امروز نیز قابلیت بهره برداری از آن وجود دارد. هنگامی که اسکندر مقدونی به ایران حمله کرد، حاکمان زمانه تصمیم گرفتند تا اشیا با ارزشی از جنس طلا و نقره را در آن پنهان کنند و این گونه آن ها را از دست اسکندر محفوظ بدارند. بعد از گذشت دوهزار سال اشیا عتیقه به صورت تصادفی توسط دزدان! پیدا شدند، تعدادی از این اشیا مرمت شدند و امروزه در موزه قلعه از آن ها نگهداری می شود. درون قلعه خرم آباد آزمایشگاهی مجهز برای مرمت اشیا باستانی احداث شده است و در کنار آن کتابخانه ای با کتب نفیس قرار دارد. آثار دیدنی نزدیک به فلک الافلاک مناره آجری: سازه مشهوری است که ۹۰۰ سال پیش در جنوب شهر ساخته شد. ارتفاع مناره به ۳۰ متر می رسد و مساحت پایه آن ۵.۵ متر است. سنگ نبشته: نوشته هایی به خط کوفی که در شمال قلعه فلک الافلاک قرار گرفته است. ارتفاع آن به ۳.۵ متر می رسد و قدمت آن به قرن ششم میلادی باز می گردد. بر روی آن احکامی را درباره بخشش مالیات، چراندن دام در چراگاههای شاپورخواست و ممنوع کردن برخی سنتهای ناپسند نوشته شده اند. پل شکسته یا پل شاپوری: پلی در مرکز شهر خرم آباد است که در دوران ساسانیان ساخته شد طول آن ۳۵۰ متر و عرض آن ۵.۸ متر است. ارتفاع برج از بستر رودخانه ۸ متر است. جمع آوری #Taizzمعرفیکننده https://images.app.goo.gl/XHY3qVCeoCD6o6C37
معماری قلعه فلک و الافلاک
قلعه فلک و الافلاک بر روی یک تپه 40 متری ساخته شده است و همانطور که پیش تر اشاره کردیم از نظر موقعیت مکانی یکی از بهترین قلعه های ایران به شمار می آید، علاوه بر این معماری این بنا در نوع خود منحصر به فرد است، در این مجموعه که از در حال حاضر از بخش های مختلفی تشکیل شده است، راه های مخفی مختلف، فضاهای زیر زمینی متعدد، 8 برج بلند، 2 صحن و 300 جان پناه وجود دارد که هر یک از آن ها مطابق با اصول معماری ساخته شده اند، علاوه بر این بد نیست بدانید که جای جای این قلعه زیبا با گچ بری، آجر کاری و کاشی کاری ها تزئین شده است.
از دیگر مواردی که در رابطه با معماری قلعه فلک و الافلاک باید بدانید این است که این قلعه بیش از 5300 متر مربع وسعت دارد و ارتفاع بلندترین دیوار آن به 23 متر می رسد، همچنین لازم به ذکر است که شکل پلان این مجموعه یک هشت ضلعی نامنظم با الگوی مستطیلی شکل می باشد.
همانطور که پیش تر اشاره کردیم، قلعه فلک و الافلاک در حال خاضر بخش های مختلفی دارد که برخی از آن ها عبارتند از برج های قلعه، حیاط اول، چاه قلعه، حمام قدیمی، حیاط دوم، موزه قلعه فلک و الافلاک و غیره، در ادامه به معرفی تعدادی از مهم ترین بخش های مجموعه می پردازیم.
قلعه خرم آباد ۵۳۰۰ متر مربع وسعت دارد و ارتفاع بلندترین برج آن ۲۲.۵ متر بالاتر از تپه است. مصالحی که در ساخت قلعه از آن استفاده شده است سنگ، آجر (قرمز و بزرگ)، خشت و ملات گچ و آهک می باشد. ورودی قلعه نیز در برج جنوب غربی به عرض ۱۰ متر و ارتفاع ۳ متر ساخته شده است.
در طی سال های گذشته بارها قلعه را تعمیر و مرمت کرده اند که عمده تغییرات در دوران صفویه و قاجار انجام شد. مردم بومی و برخی اسناد تاریخی می گویند تا صد سال پیش بارویی دولایه، خشتی و دوازده برجی پیرامون بنای فعلی وجود داشته که اکنون تنها دو برج از آن در شمال غربی و جنوب شرقی باقی مانده است.
در قلعه دو حیاط قرار دارد که اولین آن ها توسط چهار برج احاطه شده است. دو مورد از این برج ها در شمال و شمال غربی و دو مورد دیگر در جنوب غربی و جنوب قرار گرفته اند. حیاط دوم نیز ساختاری شبیه به حیاط اول دارد. در چهار سوی آن تالارهایی بزرگ ساخته شده که به یکدیگر راه دارند. این جا همان نقطه ای است که امروزه تبدیل به موزه شده است.
حمام در شمال اولین حیاط قرار دارد و چاه نیز در نزدیکی آن حفر شده است تا بتوانند آب مورد نیاز برای مصرف در حمام را به راحتی تامین کنند. تا اواخر حکومت قاجاریان از حمام استفاده می شد و آثار به جا مانده از این دوران هنوز قابل مشاهده است. چاه نیز در کنار حمام بود و در پشت یک طاق بلند حفر شده بود. چاه با استفاده از برش های صخره به سرچشمه آب گلستان راه یافته است و تا ۴۰ متری عمق زمین پیش رفته است. در زمان های قدیم آب مورد نیاز ساکنان قلعه فلک الافلاک از این چاه تامین می شد و امروز نیز قابلیت بهره برداری از آن وجود دارد.
هنگامی که اسکندر مقدونی به ایران حمله کرد، حاکمان زمانه تصمیم گرفتند تا اشیا با ارزشی از جنس طلا و نقره را در آن پنهان کنند و این گونه آن ها را از دست اسکندر محفوظ بدارند. بعد از گذشت دوهزار سال اشیا عتیقه به صورت تصادفی توسط دزدان! پیدا شدند، تعدادی از این اشیا مرمت شدند و امروزه در موزه قلعه از آن ها نگهداری می شود.
درون قلعه خرم آباد آزمایشگاهی مجهز برای مرمت اشیا باستانی احداث شده است و در کنار آن کتابخانه ای با کتب نفیس قرار دارد.
آثار دیدنی نزدیک به فلک الافلاک
مناره آجری: سازه مشهوری است که ۹۰۰ سال پیش در جنوب شهر ساخته شد. ارتفاع مناره به ۳۰ متر می رسد و مساحت پایه آن ۵.۵ متر است.
سنگ نبشته: نوشته هایی به خط کوفی که در شمال قلعه فلک الافلاک قرار گرفته است. ارتفاع آن به ۳.۵ متر می رسد و قدمت آن به قرن ششم میلادی باز می گردد. بر روی آن احکامی را درباره بخشش مالیات، چراندن دام در چراگاههای شاپورخواست و ممنوع کردن برخی سنتهای ناپسند نوشته شده اند.
پل شکسته یا پل شاپوری: پلی در مرکز شهر خرم آباد است که در دوران ساسانیان ساخته شد طول آن ۳۵۰ متر و عرض آن ۵.۸ متر است. ارتفاع برج از بستر رودخانه ۸ متر است.
جمع آوری #Taizzمعرفیکننده
https://images.app.goo.gl/XHY3qVCeoCD6o6C37
